طی چند سال اخیر، فروش لاکپشت های کنار برکه ای در کشور ما رایج شده است; خصوصاً در اسفند ماه و با نزدیک شدن به ایام نوروز، این حیوانات در کنار ماهی قرمز سفره هفت سین عرضه شده و از آنجایی که قیمت پایینی دارند، برخی از والدین برای سرگرمی کودکانشان اقدام به خریداری این خزنده ها می کنند. اغلب صاحبان لاکپشت های کنار برکه ای اطلاعات لازم در مورد اصول نگهداری این حیوان را ندارند و این عدم آگاهی، موجب بروز سوء تغذیه و انواع بیماری های ناشی از شرایط نامطلوب محیط اسارت و در نهایت مرگ و میر زود هنگام این خزنده شده است. این در حالی است که در شرایط نگهداری مطلوب در اسارت طول عمر برخی گونه ها مانند لاکپشت گوش قرمز به 40 سال هم می رسد.1 باید توجه داشت که نگهداری یک حیوان در خانه، به منزله پذیرفتن مسولیت حفظ سلامت و فراهم کردن آسایش و رفاه حیوان است و بی توجهی به این امر، در واقع نوعی ظلم در حق موجود به اسارت در آمده محسوب می شود.
سه گونه لاکپشت کنار برکه ای در بازار ایران عرضه می شود:
(Red Eared Slider)گوش قرمز
(European Pond Turtle) برکه ای اروپایی
(Soft shell Turtle) لاك نرم
که در بین فروشندگان به ترتيب به اسامي لاكپشت مينياتوري، لاکپشت ایرانی و لاکپشت چینی معروف شده اند.
قبل از خرید یک لاکپشت کنار رودخانه ای، باید وسایل لازم براي نگهداري حيوان را فراهم کنید. این لاکپشت ها مانند سایر خزندگان باید در محیطی مجزا نگهداری شوند، در واقع به علت خطر انتقال بیماری های مشترک از قبیل سالمونلوز، نباید اجازه داد که حیوان آزادانه در خانه گردش کند.1 این حیوان را می توان در آکواریوم نگهداري کرد. برای این منظور باید بخشی از آکواریوم را با چیدن سنگ، سنگ ریزه یا ماسه و یا قرار دادن یک صفحه پلاستیکی یا فلزی از سایر قسمتها که با آب پر شده مجزا نمود. وجود دو ناحیه خشکی و آب برای این نوع حیوان ضروری است. لاکپشت ها در خشکی خود را گرم کرده و انرژی کسب می کنند و در آب غذا خورده، ادرار و مدفوع می کنند3 و در مواقع احساس خطر در آن غوطه ور می شوند. لاکپشت های کنار برکه ای مانند سایر خزندگان، خونسرد بوده و نسبت به نوسانات دمایی بسیار آسیب پذیرند. به طور کلی میزان فعل و انفعالات منجر به تولید انرژی و حرارت (متابولیسم) در بدن خزندگان پایین است3 که این امر سبب می شود خزندگان بتوانند شرایط بی غذایی را تا مدتها تحمل کنند. اما برای تأمین گرمای مورد نیاز بدن وابسته به حرارت محیط هستند و از این نظر آسیب پذیر می باشند. یک دما سنج و بخاری آکواریومی باید بصورت دائم در داخل آب باشد و دمای آب آکواریوم نباید از 24 درجه پایین تر بیاید. محدوده خشکی باید توسط یک منبع نور زرد مثلا یک چراغ مطالعه که با فاصله حدود 20 سانتی متر از سطح خشکی قرار داده شده گرم شود. دمای محدوده خشکی باید حدوداً 30 درجه باشد تا دمای مورد نیاز برای فعالیت های حیاتی حیوان را تأمین کند.1 کاهش دما در محیط حیوانات خونسرد کمبود انرژی را به دنبال خواهد داشت و در چنین شرایطی فرایند هضم و جذب غذا در دستگاه گوارش مختل شده و آثار سوء تغذیه به تدریج ظاهر می گردد.
از آنجا که به واسطه دفع فضولات از کلوآک، غلظت ترکیبات نیتروژنه در آب بالا می رود، آب آکواریوم هر 3 تا 4 روز بايد با آبي كه به مدت چند ساعت به صورت ساكن باقي مانده است و تمامي تركيبات کلر آن خارج شده است تعويض شود و سپس براي پر كردن جايگاه حيوان استفاده نمود. توجه داشته باشيد كه ماهيان آکواریمي جايگزين مناسبي براي تعویض آب نيست، چراکه میزان ترکیبات نیتروژنه در مواد دفعی خزندگان نسبت به ماهیان بسیار بالاتر است.
کمبودهای تغذیه ای علاوه بر لاکپشتهایی که در شرایط دمايي نامطلوب نگهداری می شوند، در لاکپشتهایی که تنها با یک نوع ماده غذایی، مثلا فقط گوشت یا میگوی خشک تغذیه می شوند نیز به وفور دیده می شود. در این میان کمبود ویتامین A، D3 و کلسیم بسیار رایج است. از بین مواد غذایی متنوعی که می توان در اختیار این حیوان قرار داد و در کشور ما نیز به راحتی در دسترس است، می توان به کرم منجمد و پلت غنی شده آبزیان اشاره کرد. برای تأمین ویتامین A می توانید به غذای حیوان جگر پخته نیز اضافه کنید. راه دیگر این است که 2 بار در هفته میگو يا پلت را آغشته به روغن کبد ماهی (Cod liver oil)3 یا قطره ویتامین A+D کنید و به حیوان بدهید. گوشت سفید یا قرمز پخته و میگوی خشک می تواند بخشی از جیره غذایی لاکپشتهای كنار برکه ای باشد. در حیوان بالغ که طول آنها بیش از 10 سانتی متر است، میوه و سبزیجاتی مانند کاهو، هویج، گوجه فرنگی که دارای منابع سرشاری از پیش ساز ویتامین A هستند، باید بخش مهمی از جیره غذایی باشند.3, 4استفاده از منابع کلسیم مانند کف دریا (Cuttle bone) نیز برای تأمین کلسیم جیره مفید خواهد بود.3
لاکپشت های کنار برکه ای برای تامین ویتامینD نیازمند دریافت اشعه ماوراء بنفش هستند و محل نگهداری آنها باید به لامپ ماوراء بنفش مجهز باشد ولی از آنجا که تهیه این لامپ ها در کشور ما دشوار است. این حیوانات باید به صورت روزانه مدتی در معرض نور آفتاب باشند.4
لاکپشت های کنار برکه ای، موجوداتی زیبا و دوست داشتنی هستند و در صورت فراهم بودن شرایط محیطی مناسب،عمر طولاني دارند و شما را از زیبایی و فریبندگی خود بهرمند خواهد کرد. این نکته را به یاد داشته باشیم که تنها بهایی که برای داشتن آنها باید بپردازیم، فقط هزینه خرید حیوان نیست، بلکه باید هزینه لوازم مورد نیاز برای فراهم کردن محیط مناسب، هزینه غذای حیوان و زحمت نظافت محل نگهداری نیز در نظر بگیریم.
منابع:
1. فروهش فر م (1388) لاكپشت گوش قرمز خزنده ،راهنماي نگهداري از لاكپشت هاي نيمه آبزي، انتشارات پرتو واقعه(نيكخواه).
2. Lewbart G (2001) Turtle (Chelonian) Medicine, Proceedings of
3. Kahn CM (2005) The Merck Veterinary Manual, 9th ed. Merck & CO., Inc. p1590-1606
4.Kaplan M (2009) Chrysemys scripta elegans, http://www.anapsid.org/reslider.html
گرد آورنده:دكتر محجوب آقامحمدي
لاكپشت گوش قرمز (Trachemys scripta) از لاکپشت های آب شیرین است . وجود یک لکه قرمز مشخص در پشت چشم و در دو طرف صورت باعث شده است که به راحتی از سایر لاکپشت های برکه ای شناخته شود. لاکپشت گوش قرمز بومی شرق ، شمال و مرکز آمریکا (دره می سی سی پی ) است. این گونه در زیستگاههای آبی متنوعی وجود دارد: برکه ها ، رودخانه ها و دریاچه ها. اما بعنوان حیوان خانگی به بیش از 30 کشور در سراسر جهان معرفی شده است .
لاکپشت های گوش قرمز تازه از تخم بیرون آمده با اندازه کمتر از چند سانتیمتر بعنوان حیوان خانگی در بسیاری از کشورهای جهان فروخته می شود ، اما بسرعت رشد کرده و بسیاری از مالکان این حیوانات بدون توجه به عواقب عمل خود ، لاکپشت های بزرگ شده در اسارت خود را در اکوسیستم های طبیعی آب شیرین رها می کنند. این گونه پرخاشگر بوده و گاز آنها بسیار دردناک است . متاسفانه سریع ترین راه خلاصی از دست گاز این لاکپشت ، رها کردن آنها در آبراهه های محلی است. یک لاکپشت گوش قرمز ماده از دو سالگی می تواند تخم بگذارد و در هر سال سه بار قادر به تخمگذاری است ، که هر بار تا 20 تخم گذاشته می شود. در مکان هایی که شرایط هوا برای این گونه مناسب است بطور موفقیت آمیزی با طبیعت سازگار شده است و بسرعت افزایش یافته است.
چند سالی است که لاکپشت برکه ای گوش قرمز با عناوین : لاکپشت سنگاپوری ، لاکپشت مینیاتوری و ...... در کشور ما بفروش می رسد.متاسفانه طی چند ماه اخیر ، تعداد بیشماری از این گونه وارد کشور شده و در تمامی مراکز فروش ماهی های زینتی و حتی مراکز بزرگ خرید پایتخت بفروش می رسد.در واپسین روزهای سال 1387 تعداد فروشندگان این گونه مهاجم بقدری افزایش یافته که حتی در کنار خیابان نیز اقدام به فروش این لاکپشت می نمایند.بدلیل ظاهر زیبا و اندازه بسیار کوچک این لاکپشت ، اکثر کودکان جذب آنها شده و والدین بی اطلاع از خطرات آنها اقدام به خرید لاکپشت گوش قرمز می نمایند.
سوال : انگیزه شما از خریدن لاکپشت برای سفره هفت سین چیست ؟چون کوچک ، زیبا و سبز هستند و یا چون کودکانتان از شما درخواست کرده اند؟ آیا از عواقب آن در رابطه با سلامت کودکان خود و همچنین اثرات منفی فاجعه بار آنها بر روی اجتماعات آب شیرین کشور و گونه های بومی ایران اطلاع دارید؟ آیا متوجه هستید که با خرید این خزنده کوچک و زیبا یکی از خطرناکترین گونه های مهاجم دنیا را که در لیست 100 گونه مهاجم دنیا قرار دارد به خانه خود و اکوسیستم های آب شیرین شهر خود دعوت کرده اید؟آیا اطلاع دارید که در بسیاری از کشورهای جهان ، پروتکل های سختگیرانه ای در رابطه با ممنوعیت ورود آنها وجود دارد و واردات لاکپشت گوش قرمز از سال 1997 به اتحادیه اروپا ممنوع شده است و در حال حاضر واردات ، فروش ،نگهداری و آزاد سازی این گونه ، در بسیاری از کشورها مانند استرالیا ، غیر قانونی است و جرایم سنگینی دارد. تا بحال به این مطلب فکر کرده اید که این موجود خوش خط و خال رقیب لاکپشت برکه ای اروپایی(یکی از تنها سه گونه لاکپشت برکه ای کشور) است؟ لازم به ذکر است که لاکپشت گوش قرمز به باکتری های "سالمونلا" و "آریزنا" آلوده است( علائم بیماری سالمونلا شامل: اسهال شدید ، اسهال خونی، تب ، لرز ، ناراحتی شکمی و گاهی تهوع. علائم این بیماری یک تا سه روز بعد از تماس با حیوان بوجود می آید. این بیماری در کودکان بیشتر شایع است). در کانادا و آمریکا موارد بسیاری از انتقال سالمونلا از لاکپشت گوش قرمز به انسان گزارش شده است.بیماری سالمنلا یک بیماری قابل انتقال از حیوان به انسان است.
کمی قبل از خرید و درخواست کودکان خود ، تامل کنید چون خطر در کمین است و ناآگاهی شما و ما فاجعه خواهد آفرید.
هانیه غفاری
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر